3x Hoe mensen onbewust hun relatie saboteren

Vaak gedragen we ons op een vrij destructieve manier, zonder het ons te realiseren. 

We kunnen blind zijn voor de consequenties van ons handelen, niet alleen op de korte termijn, maar we zien ook niet hoe dit ons leven op de lange termijn ondermijnt en beschadigt. En in sommige situaties is ons gedrag zelfs zo destructief dat het voor de afwijzing van het leven zelf kan staan.  

Sommige van die acties komen dagelijks voor en worden door zo veel mensen geaccepteerd, dat we er niet eens bij stilstaan of de dingen die we doen, wel goed voor ons zijn. We stoppen niet en denken niet na. Het komt niet eens in ons op om te zien dat wij zowel ons eigen leven, als misschien zelfs dat van de mensen om ons heen aan het ruïneren zijn.   

We zijn zo gewend aan zelfdestructie, zelfhaat en zelfkritiek, dat we dit als oké zien, als normaal.

Het begint allemaal met jezelf niet toestaan om iets nieuws in het leven te ervaren. Jezelf beperken, restricties opleggen, jezelf in-kooien. We zijn er soms aan gewend de linkerarm toe te staan om te bewegen, maar de rechterarm niet, en daardoor half verlamd door het leven te gaan.

Hoe mensen onbewust hun relatie saboteren:

1. Denken dat je jezelf pas in de relatie kwijt bent geraakt

Meestal verliezen mensen zichzelf niet in de relatie, maar zijn ze zichzelf al lang kwijtgeraakt. Alleen voor sommigen komt het besef pas in de relatie.

Wanneer we te veel focussen op maar een deel van ons handelen en zijn, verliezen we langzaamaan onszelf. We leggen onszelf restricties op en staan onszelf niet toe om in te ademen met de volledige capaciteiten van onze longen.

Belangrijke werkwoorden in het leven en in de relatie:  

- Leiden
- Volgen
- Samenwerken
- Geven
- Delen
- Ontvangen
- Spelen
- Opkomen
- Vragen
- Weigeren
- Nemen
* Geïnspireerd op de werkwoorden van E. Perel. 

Ik zal hier op het werkwoord ‘geven’ focussen, maar hetzelfde is uiteraard van toepassing op alle ander werkwoorden.

Soms focussen personen te veel op ‘geven’ en als gevolg daarvan voelen zij zich niet genoeg vrij in de relatie, omdat ze niet genoeg vertellen over waar ze mee zitten, wat ze niet leuk vinden of wat voor hen niet werkt. Ze durven het bootje niet te schudden – gezonde confrontaties aan te gaan - en geven de partner te snel hun zin.

Uiteindelijk zijn ze geneigd om te denken dat die dynamiek door de relatie komt – de reden waarom ze niet genoeg delen. Terwijl in werkelijkheid beide personen werken aan het opbouwen en in stand houden van het patroon, ook zijzelf.

En als ze eerlijk naar hun geschiedenis kijken, zullen ze merken dat dit nog vóór de relatie al een patroon in hun lijf was: meer focussen op geven dan op delen, meer focussen op volgen dan op weigeren, of meer focussen op delen dan op nemen. En nog vóór de relatie waren ze al een stukje van zichzelf kwijt. De intieme relatie heeft het alleen onder de loep gelegd en heeft ze gedwongen om het onproductieve patroon in henzelf eerlijk in de ogen te kijken.

Jezelf onthouden van de werkwoorden/acties is een vorm van jezelf binnen de gewortelde gewoontes gevangenhouden en jezelf niet toelaten om de kleuren van het leven te ontdekken. Bang zijn om in de relatie zowel links als rechts te introduceren. Proberen trouw te blijven aan het patroon dat je kent en niet experimenteren met nieuwe dynamieken in je eigen lijf binnen de relatie, zet je vast.

De restrictie en de beperkingen van het eigen handelen in de relatie kunnen je uiteindelijk zelfs tot het punt van verdwijnen brengen.

Jezelf beperken is wellicht een van de meest destructieve processen, niet alleen in de relatie, maar ook in het leven. Met als gevolg: depressies, stress, zorgen en angsten. Uiteindelijk gaat het om zelfverraad. Je verraadt jezelf in wat je had kunnen zijn, wat je had kunnen meemaken of ervaren, ook in je relatie en met je partner.

2. Afhankelijk van een ander zijn om jezelf te reguleren

Niet bewust zijn van, of niet willen werken aan interne onrust. En afhankelijk zijn van de interacties in de relatie die je kunnen ontspannen, kalmeren, stress wegnemen of geruststellen.

Met andere woorden - niet in staat zijn om jezelf te reguleren. En emotioneel, mentaal, spiritueel of lichamelijk afhankelijk zijn van dat wat de partner aan je kan geven.

Kunnen leiden, maar alleen als de partner...
Kunnen delen, maar alleen als de partner...
Kunnen weigeren, maar alleen als de partner...

Een gezond persoon heeft de capaciteiten om zijn of haar emoties zelf te reguleren, onafhankelijk van de relatie.

Als ze verdrietig of getriggerd zijn, zijn ze in staat om hun opwinding omlaag te brengen op een plek waar ze in staat zijn om de onprettige emoties te hanteren. Om vanuit die plek met de partner te communiceren.

Getraumatiseerde mensen of mensen die niet veilig gehecht zijn, kunnen het uitdagend vinden om zichzelf te reguleren. Maar ook om hulp te zoeken bij hun partner en de steun die ze krijgen te kunnen ontvangen. 

Ze zijn afhankelijk van de aanrakingen of de woorden van de ander om te voelen dat alles oké is, ze zoeken bevestiging om ... actie te mogen ondernemen.

Ze zoeken intimiteit en nabijheid om de verkeerde redenen: om zichzelf beter te voelen over zichzelf, of om zelfwaardering te voelen.

Smachten naar een blik, de bevestiging of de aanraking van een ander en niet zonder kunnen leven, jezelf volledig identificeren met dat wat de omgeving te bieden heeft, is een vorm van liefdesverslaafd zijn. 

Liefde is het allerbelangrijkste in het leven. Maar liefde opzoeken om de verkeerde reden is een vorm van jezelf laten verdwijnen, verdampen, laten afsterven. Dat is in symbiose staan met andere mensen en jezelf alleen kunnen reguleren via een blik of de aanraking van de ander. Je interne processen, emoties en gevoelens voor een groot deel alleen via een ander kunnen sturen of in orde brengen.

Het vermogen om jezelf te reguleren wordt meestal beïnvloed door verwaarlozing, mishandeling of verlaten zijn, ook emotioneel, op jonge leeftijd. De verwaarlozing kan plaats vinden door een narcistische ouder, maar ook door bijvoorbeeld een emotionele, depressieve ouder of een ‘dode moeder’, zoals A. Green dat heeft omschreven.

Helen, ook van de relatie, gebeurt wanneer je leert om jezelf te reguleren en de ‘vechten, vluchten, bevriezen, pleasen’ – responses om te zetten in productieve communicatie.   

3. Samenwerking is nodig om de relatie te saboteren

Er is bijna altijd samenwerking van beide partners nodig om de relatie te saboteren.

Niet alleen bij zachte problemen zoals in communicatie, seks of de opvoeding van de kinderen; maar ook bij harde problemen zoals affaires (die steeds worden geaccepteerd), misbruik van middelen en verslavingen of mishandelingen, kan de illusie ontstaan dat maar een persoon dit patroon in de relatie in stand houdt.

Destructieve patronen in de relatie worden soms door een persoon gecreëerd en geïntroduceerd, maar worden meestal door beide in stand gehouden. Bijvoorbeeld: een persoon neemt te veel verantwoordelijkheid op zich in de relatie en de ander te weinig. Een persoon neemt steeds het initiatief en de ander gaat te veel mee in de flow.  Of bijvoorbeeld bij mishandelingen, waarbij een persoon niet de eis durft te stellen dat de partner tijdelijk apart gaat wonen. Of bij harde problemen niet de eis durft te stellen dat de  partner in therapie gaat, laat staan van de partner durft te scheiden. Wat kan neerkomen op: de ene  persoon heeft narcistisch gedrag en de andere persoon heeft co-dependentief gedrag, of beter gezegd ‘niet genoeg zelfliefde’ zoals R. Rosenberg dat noemt.

Sabotage van de relatie komt meestal neer op het onzeker voelen over jezelf, beschermstrategieën gebruiken, of een negatief zelfbeeld hebben.

En het ergste is, het blijft niet bij de relatie. Zo leven we. En we leren onze kinderen om ook zo te leven.

Kijk goed om je heen, hoeveel mensen zie je die hun relatie of zichzelf aan het ruïneren zijn? Hoeveel mensen zie je vastzitten in een dode relatie en zichzelf onthouden van kunnen leven? En met leven bedoel ik niet roekeloos zijn, maar durven voelen, ook de pijn, en durven daarmee aan de slag te gaan. Hoeveel mensen zie je die gedeprimeerd en gespannen zijn, verliefd worden en seks hebben om de verkeerde redenen?

Hoeveel mensen zie je die niet in staat zijn om zich op een gezonde manier te hechten aan wie dan ook, soms niet eens aan hun eigen kinderen?

Zorg ervoor dat jij niet een van hen wordt, iemand die uiteindelijk helemaal alleen blijft. Stervend binnen een gesloten cocon, om nooit meer te worden gezien, niet eens door jezelf.